Bekijk onze locatie!

Historie Borg Nienoord

Het landgoed Nienoord werd gesticht in 1508, toen jonker Wigbold van Ewsum uitgestrekte stukken veengebied kocht bij Midwolde.
Hij liet een nieuw huis bouwen, de “Nije Oord”, en liet turf afgraven. Omdat turf een belangrijke brandstof was, konden Van Ewsum en zijn afstammelingen een fortuin opbouwen. Het huis Nienoord groeide uit tot de grootste borg (adellijk landhuis) van Noord-Nederland. De kerk in Midwolde kwam in de macht van Nienoord en werd grafkerk van de familie.
De Van Ewsums hoorden bij de belangrijkste jonkers van Groningen. Zij vochten mee in de Tachtigjarige Oorlog tegen de Spanjaarden. In Vredewold, de streek rondom Nienoord, waren zij oppermachtig. Op hun gebied ontstonden dorpjes zoals Leek, Jonkersvaart en Zevenhuizen.
De laatste afstammeling, jonkvrouwe Anna van Ewsum, trouwde in 1665 de Duitse baron Georg Wilhelm von Inn- und Knyphausen. De rijkdom van Nienoord bleef groeien. Zo werd er een luxe schelpengrot in de tuin gebouwd, en werd de borg versierd met allerlei beeldhouwwerken zoals een fraaie toegangspoort. De heer van Nienoord werd door de keizer in Wenen verheven tot graaf en was voortaan de hoogste edelman in Groningen.
In de loop van de 18de eeuw raakte het landgoed door allerlei erfeniskwesties verwaarloosd. Na 1800 werden gedeelten van de borg afgebroken en in 1850 woedde er een grote brand. De laatste baron Von Inn- und Knyphausen verliet de ruïne en verhuisde naar Groningen.
Zijn neef jonkheer Bram van Panhuys erfde het restant van het landgoed en bouwde na 1887 een nieuwe borg. Ernaast kwam een hertenkamp. De tuinen en schelpengrot werden gerestaureerd en de weg van Midwolde naar Leek werd verhard met grind. Zoon Hobbe werd burgemeester van Leek.
In 1907 overkwam de familie een tragische ramp toen de gehele familie Van Panhuys in een koets te water raakte en verdronk. Alleen de kleinkinderen Bram en Anneke waren thuisgebleven; zij verhuisden naar Wassenaar. En weer raakte Nienoord in verval.
In 1950 kocht de gemeente Leek het landgoed en de borg. In 1958 huurde het Nationaal Rijtuigmuseum de borg en de bijbehorende tuinen. De borg werd gerestaureerd en er kwam een restaurant. In de naastliggende polder kwamen diverse toeristische attracties zoals het Familiepark Nienoord en het Zwemkasteel Nienoord. In het bos kwamen een camping en een openluchttheater, de oude haven van Leek werd jachthaven met een eigen paviljoen. De kerk in Midwolde, gelegen op loopafstand van het museum, werd museumkerk.
Sinds 1 februari 2013 heeft het Nationaal Rijtuigmuseum een nieuwe naam: Museum Nienoord. Dit is de overkoepelende naam van het Nationaal Rijtuigmuseum en Borg Nienoord. Naast de belangrijke collectie rijtuigen die het museum beheert, wordt er aandacht geschonken aan de historie van de monumentale borg.

(bron: museum Nienoord)